Naar website

Atlantikwall
in de klas

Kies een beginlocatie

Locatiekiezer


Les




Den Helder

De Tweede Wereldoorlog heeft zijn sporen nagelaten in Den Helder. Vanwege de strategische ligging werd de stad vaak gebombardeerd eerst door de Duitsers, later door de Engelsen en de Amerikanen. Huizen in Oude Helder, de Weststraat, Hoofdgracht en Kanaalweg worden gesloopt. Er werden enorme Duitse bunkercomplexen gebouwd voor de Atlantikwall.


Evacuatie

Het leven van de inwoners van Den Helder veranderde ingrijpend. Vanwege de bombardementen moesten veel inwoners evacueren en een ander woonadres zoeken. Vanaf 1943 werd de hele stad tot verboden gebied (Sperrgebied) verklaart.


Na de oorlog keerden de mensen weer naar Den Helder terug. Meer dan 2.000 woningen waren niet meer bewoonbaar. Ook waren minsten zoveel woningen beschadigd. Het duurde tot ver na de oorlog tot de schade hersteld was en er weer voldoende woonruimte beschikbaar was. Doordat de Nederlandse regering besloot dat de stad weer marinebasis moest worden, kwam Den Helder tot bloei.

IJmuiden

De Tweede Wereldoorlog heeft zijn sporen nagelaten in IJmuiden en de gemeente Velsen. Bijna hele wijken zijn in de oorlog gesloopt. Er werden enorme Duitse bunkercomplexen gebouwd voor de Atlantikwall. IJmuiden werd een Festung vanwege de ligging aan het Noordzeekanaal. Een Festung moest verdedigd worden tot de laatste man en de laatste kogel.


Evacuatie

Het leven van de inwoners van IJmuiden veranderde ingrijpend. Eind juni 1943 verklaarde de Duitse bezettingsmacht het kustgebied tot verboden terrein. Veel bewoners moesten evacueren en een ander woonadres zoeken. Uiteindelijk zijn zo’n 35.000 inwoners geëvacueerd. Dat is bijna 70 procent van de totale Velsense bevolking.


Na de oorlog keerden de mensen weer naar IJmuiden terug. 3.500 huizen waren gesloopt en daarnaast waren ook veel woningen beschadigd. Het duurde tot ver na de oorlog tot de schade hersteld was en er weer voldoende woonruimte beschikbaar was.

Zandvoort

De Tweede Wereldoorlog heeft zijn sporen nagelaten in Zandvoort. Er werden enorme Duitse bunkercomplexen gebouwd voor de Atlantikwall. Het strand werd tot verboden gebied verklaard (Sperrgebied) en ontoegankelijk gemaakt met mijnen, prikkeldraad en andere versperringen.


Evacuatie

Het leven van de inwoners veranderde ingrijpend. In november 1942 werd Zandvoort op last van de Duitse bezetters grotendeels geëvacueerd. Ze moesten een ander woonadres zoeken bij bijvoorbeeld familie. Zo’n 650 gebouwen werden gesloopt, waaronder 75 villa’s, 16 pensions en maar liefst 20 hotels. De oude watertoren werd door de Duitsers opgeblazen.


Na de oorlog keerden de mensen weer naar Zandvoort terug. Veel huizen waren gesloopt of beschadigd. De luxe badplaats van voor de oorlog was verdwenen. Er was een groot tekort aan woningen. Het duurde tot ver na de oorlog tot de schade hersteld was en er weer voldoende woonruimte beschikbaar was.

Katwijk

De Tweede Wereldoorlog heeft zijn sporen nagelaten in Katwijk en Noordwijk. Er werden enorme Duitse bunkercomplexen gebouwd voor de Atlantikwall. Over de boulevard van Katwijk en Noordwijk werd een pantsermuur gebouwd en veel huizen direct aan het strand werden gesloopt.

Evacuatie

Het leven van de inwoners veranderde ingrijpend. De duinen en het strand werden al snel verboden gebied (Sperrgebied). Vanaf juni 1942 werden er meer dan 5.000 bewoners uit het Sperrgebied geëvacueerd. Ze moesten een ander woonadres zoeken bij bijvoorbeeld familie. Ook werd de kerktoren van de Andreaskerk tot op kerkdakhoogte afgebroken. Na de oorlog keerden de mensen weer naar Katwijk terug. Veel huizen waren gesloopt of beschadigd. Er was een groot tekort aan woningen. Het duurde tot ver na de oorlog tot de schade hersteld was en er weer voldoende woonruimte beschikbaar was. Van de mooie gebouwen aan de boulevard zijn slechts Villa Allegonda, de Oude Kerk, de vuurtoren en De Waaier vandaag de dag nog aanwezig.

Den Haag

De Tweede Wereldoorlog heeft zijn sporen nagelaten in Den Haag. Grote delen van de stad en van het dorp Scheveningen werden met de grond gelijk gemaakt. Er kwamen enorme Duitse bunkercomplexen voor in de plaats. De stad was belangrijk omdat het land vanuit Den Haag door de Duitsers bestuurd werd. Daarom kreeg Den Haag niet alleen bunkers direct aan de kust maar ook in de stad. Van Kijkduin tot aan het Gemeentemuseum zigzagde een 27 meter brede tankgracht.


Evacuatie

Het leven van de inwoners veranderde ingrijpend. De duinen en het strand werden al snel verboden gebied (Sperrgebied). In totaal werden 2.400 panden afgebroken en meer dan 135.000 mensen uit hun huis gezet. Ze moesten evacueren en een ander woonadres zoeken bij bijvoorbeeld familie. Na de oorlog keerden de mensen weer naar Den Haag terug. Veel huizen waren gesloopt of beschadigd. Er was een groot tekort aan woningen. Het duurde tot ver na de oorlog tot de schade hersteld was en er weer voldoende woonruimte beschikbaar was.

Hoek van Holland

De Tweede Wereldoorlog heeft zijn sporen nagelaten in Hoek van Holland. Het badplaatsgedeelte (de Oude Hoek) is in de oorlog bijna helemaal gesloopt. Er werden enorme Duitse bunkercomplexen gebouwd voor de Atlantikwall. Hoek van Holland werd een Festung vanwege de ligging bij de Rotterdamse haven. Een Festung moest verdedigd worden tot de laatste man en de laatste kogel.


Evacuatie

Het leven van de inwoners van Hoek van Holland veranderde ingrijpend. De duinen en het strand werden al snel verboden gebied (Sperrgebied). In januari 1943 werd de ontruiming van Hoek van Holland bevolen. In verband met de aanleg van de Atlantikwall moesten alle bewoners uit hun woonplaats vertrekken. Ze moesten evacueren en een ander woonadres zoeken bij bijvoorbeeld familie. Na de oorlog keerden de mensen weer naar Hoek van Holland terug. Veel huizen waren gesloopt of beschadigd. Er was een groot tekort aan woningen. Alles wat enigszins bewoonbaar was werd gebruikt als onderdak. Ook de leegstaande bunkers in de duinen werden voor bewoning geschikt gemaakt.

Texel

Op Texel verliep de Tweede Wereldoorlog van 1940-1945 tamelijk rustig. Maar toch veranderde het leven van de circa 7.000 eilanders behoorlijk. Er werden veel bunkers gebouwd en het bos, de duinen en het strand werden al snel verboden gebied. Zonder speciale toestemming mocht niemand het eiland op of af.


Atlantikwall

Texel maakte deel uit van de Atlantikwall, de verdedigingslinie van de Duitsers langs de kust van Europa.Er werd niet gevochten maar er kwamen wel veel Duitse soldaten naar Texel. Veel eilanders werden gedwongen om te helpen bij de bunkerbouw. Als ze dat niet deden, dan werden ze naar Duitsland gestuurd. Ook werden in 1944 honderden mannen naar Assen gedeporteerd.


Russenoorlog

De oorlog op Texel kende een bloedig einde. In april 1945 kwamen de Georgische soldaten die meevochten aan Duitse zijde in opstand. In de strijd kwamen 565 Georgiërs, 120 Texelaars en ongeveer 800 Duitsers om het leven. De schade aan Texelse eigendommen was enorm. Hoewel Duitsland zich op 5 mei had overgegeven, duurde de oorlog op Texel nog tot 20 mei.

Vlieland

Op Vlieland verliep de Tweede Wereldoorlog van 1940-1945 tamelijk rustig. Maar toch veranderde het leven van de circa 700 eilanders behoorlijk. Er werden veel bunkers gebouwd en het bos, de duinen en het strand werden al snel verboden gebied. Zonder speciale toestemming mocht niemand het eiland op of af.


Atlantikwall

Vlieland maakte deel uit van de Atlantikwall, de verdedigingslinie van de Duitsers langs de kust van Europa. Er werd niet gevochten maar er kwamen meer dan 900 Duitse soldaten naar Vlieland. Veel eilanders werden gedwongen om te helpen bij de bunkerbouw. Als ze dat niet deden, dan werden ze naar Duitsland gestuurd. Op 30 mei 1945 werd Vlieland bevrijd.

Terschelling

Op Terschelling verliep de Tweede Wereldoorlog van 1940-1945 tamelijk rustig. Maar toch veranderde het leven van de circa 3.300 eilanders behoorlijk. Het bos, de duinen en het strand werden al snel verboden gebied. Zonder speciale toestemming mocht niemand het eiland op of af.


Atlantikwall

Terschelling maakte deel uit van de Atlantikwall, de verdedigingslinie van de Duitsers langs de kust van Europa. Er werden veel bunkers gebouwd. Er werd niet gevochten maar er kwamen wel zo’n 2.000 Duitse soldaten naar Terschelling. Veel mannen van het eiland hielpen bij de bunkerbouw. Als ze dat niet deden, dan werden ze naar Duitsland gestuurd. De meeste bunkers werden gebouwd ten oosten van West-Terschelling, de zogenaamde Tigerstellung. Er stonden ook een aantal radarinstallaties op het eiland. Hiermee konden de Duitsers zien waar vijandelijke vliegtuigen vlogen. Een paar keer vielen er bommen op het eiland en er zijn ook enkele vliegtuigen neergestort. Op 29 mei 1945 arriveerden de bevrijders en verlaten de Duitsers het eiland.

Ameland

Op Ameland verliep de Tweede Wereldoorlog van 1940-1945 tamelijk rustig. Maar toch veranderde het leven van de 2.000 eilanders behoorlijk. Het bos, de duinen en het strand werden al snel verboden gebied. Zonder speciale toestemming mocht niemand het eiland op of af.


Atlantikwall

Ameland maakte deel uit van de Atlantikwall, de verdedigingslinie van de Duitsers langs de kust van Europa. Er werden veel bunkers gebouwd. Een erg belangrijke positie had het eiland niet. Er werd niet gevochten maar er kwamen wel zo’n 1.000 Duitse soldaten naar Ameland. De zomerhuisjes die in de duinen bij Hollum en Nes stonden, moesten vrijwel allemaal worden afgebroken. Veel mannen van het eiland hielpen bij de bunkerbouw. Als ze dat niet deden, dan werden ze naar Duitsland gestuurd.
De meeste bunkers werden gebouwd bij de batterij bij Hollum, waar nu het hotel-pension Sier aan Zee staat. De batterij was actief wanneer er vliegtuigen binnen het bereik kwamen. Een paar keer vielen er bommen op het eiland en er zijn ook enkele vliegtuigen neergestort. Op 3 juni 1945 arriveerden de Canadese bevrijders en verlaten de Duitsers het eiland.

Schiermonnikoog

Op Schiermonnikoog verliep de Tweede Wereldoorlog van 1940-1945 tamelijk rustig. Maar toch veranderde het leven van de circa 700 eilanders behoorlijk. Het bos, de duinen en het strand werden al snel verboden gebied. Zonder speciale toestemming mocht niemand het eiland op of af.


Atlantikwall

Schiermonnikoog maakte deel uit van de Atlantikwall, de verdedigingslinie van de Duitsers langs de kust van Europa. Er werden veel bunkers gebouwd. Een erg belangrijke positie had het eiland niet. Er werd niet gevochten maar er kwamen wel zo’n 600 Duitse soldaten naar Schiermonnikoog. Veel mannen van het eiland hielpen bij de bunkerbouw. Als ze dat niet deden, dan werden ze naar Duitsland gestuurd.


De meeste bunkers werden gebouwd aan het eind van de Prins Bernhardweg, het zogenaamde Schleidorp. Er stonden ook een aantal radarinstallaties op het eiland. Hiermee konden de Duitsers zien waar vijandelijke vliegtuigen vlogen. Een paar keer vielen er bommen op het eiland en er zijn ook enkele vliegtuigen neergestort. Aan het eind van de oorlog kwam er nog een grote groep gevaarlijke Duitsers naar het eiland. Zij probeerden via Schiermonnikoog naar Duitsland te vluchten. Op 11 juni 1945 arriveerden de Canadese bevrijders en verlaten de Duitsers het eiland.

Punt van de Reide

De Punt van Reide is een Nederlands schiereilandje. In dit natuurgebied liggen de restanten van de Marine Flak Batterie Termunten, die de Duitsers gebruikten voor de luchtverdediging van Emden. Het bunkercomplex omvat een geschutsopstelling en een munitiebunker uit de Tweede Wereldoorlog.Het complex is pas op 1 mei 1945 door Poolse en Canadese militairen ingenomen.

Noarderleeg

Het Noarderleech was in de oorlog een oefenlocatie van de Duitse bezetter. Bommenwerpers en jachtvliegtuigen lieten hier hun oefenbommen vallen en beschoten “nep”-doelen.


In augustus 1940 hebben zo’n honderd man met kruiwagens het oefenveld aangelegd. De locatie kreeg de naam SF10 Marrum - SF staat voor Scheinflughafen (schijnvliegveld).


In 1941 is de observatiepost gebouwd. Vanuit het betonnen gebouwtje volgde men de oefeningen en hield men de resultaten bij. Een schietschijf en houten scheepsmodellen vormden het doelwit. Een oefenbom was voorzien van een glazen buis waarin chloorsulfonzuur zat. Wanneer het projectiel de grond of het doel raakte kwam er rook vrij. Zo kon men zien of er goed was gemikt.

Kornwerderzand

Vlakbij de Afsluitdijk in Friesland liggen de kazematten van Kornwerderzand. Deze vestingwerken zijn door de Nederlanders gebouwd voor de verdediging van de dijk. Het is de enige plek in Europa waar in de meidagen van 1940 het Duitse leger vastliep. Slechts 225 Nederlandse soldaten wisten ruim 15.000 Duitsers tegen te houden. Uiteindelijk gaf Nederland zich over na het bombardement op Rotterdam.


In eerste instantie hadden de Duitsers weinig belangstelling voor de stelling en was het een bewaakte doorlaatpost. Vanaf 1943 waren de kazematten weer volledig bemand. De stelling werd uitgebreid met 3 bunkers. Kornwerderzand was daarmee een onderdeel van de Atlantikwall.

Den Oever

De Stelling bij Den Oever is een militair verdedigingswerk aan Noord-Hollandse zijde van de Afsluitdijk, gebouwd tussen 1932 en 1936. De stelling bestond uit kazematten die in twee linies zijn opgebouwd. In de Tweede Wereldoorlog is er niet gevochten omdat de Nederlanders de Duitsers bij Kornwerderzand wisten tegen te houden. Het Duitse leger voegde enkele 'eigen' bunkers toe aan de kazematten.